BURSA (AA) - Bursa'da, GÜBRETAŞ tarafından zeytin hasadındaki kalite ve verimi artırmak amacıyla karışımlı olduğu için "aşure" adı verilen gübre kullanılan deneme bahçesindeki uygulama sonuçları, "Zeytin Bahçe Günü" etkinliğinde paylaşıldı.
Gemlik ilçesindeki Cihatlı Mahallesi'nde gerçekleştirilen etkinliğin açılışında konuşan GÜBRETAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Poyraz, maliyetleri aşağı çekmenin arayışı içinde olunması gerektiğini söyledi.
Bundan sonra daha önemli ikinci bir aşama olduğunu belirten Poyraz, "Ürettiğimiz ve emek harcadığımız bu ürünü piyasaya arz ederken de değerinde ulaştırmamız gerekiyor. Eğer biz bunu birlikte başarabilirsek o zaman dönem sonunda 'Allah bereket versin, uğraştım, çabaladım, gayret ettim ama sonuçları uğraştığıma değdi' deriz." ifadelerini kullandı.
Çiftçilere seslenen Poyraz, şöyle konuştu:
"'Döviz arttı, akaryakıt fiyatları arttı, buna bağlı olarak da girdi maliyetleri arttı ben ne yapayım?' diyebilirsiniz. Bu sizin dışınızda olan bir şey. Ama bugün burada örneğini sunduğumuzun benzerini Ordu'da yaptık. Geçen hafta Ödemiş'te yaptılar. Mümkün olduğu kadar Türkiye'nin dört bir tarafında bu ve buna benzer iyi örnek uygulamaları vatandaşlarımızla yapmaya çalışıyoruz. Burada göstermeye çalıştığımız şu, arkadaşlar aynı işi yapabiliriz, aynı emeği harcayabiliriz, aynı masrafı yapabiliriz ama biraz daha titiz, biraz daha usulüne uygun yapabilirsek o zaman alacağımız ürün daha fazla ve kaliteli olacaktır."
Poyraz, bilinçli tarımı yapma noktasında biraz daha hassas davranılması gerektiğine dikkati çekerek, "Elbette atadan, dededen öğrendiklerimiz, gelenek haline gelmiş o tecrübelerimiz değerli ama yeterli mi? İşte bugünkü örnekte görüyoruz, yeterli değil. Rakamlar ortada, 5,6 kilogram 16 kilograma çıktı. Bu rakam böyle artıyorsa benim burada oturup düşünmem lazım." dedi.
Geçen yıl yağlık ve sofralık 2 bin 500 ton zeytin aldıklarını ifade eden Poyraz, "Bu sene tam 6 kat artırıyoruz. Bu sene hedefimiz 15 bin ton yağlık ve sofralık zeytin. Bu şimdilik. Yurt içi ve yurt dışı pazar oluştukça bu rakam daha da yukarı çıkacak." diye konuştu.
- "Türkiye'nin 18 ayrı noktasında deneme ekim alanları oluşturduk"
GÜBRETAŞ Genel Müdürü İbrahim Yumaklı da son yıllarda hızla gelişen Türkiye tarımının, milli ekonomiye katkısını artırmak için mutlaka daha yüksek verim elde edilmesi ve kalitenin artırılması gerektiğini söyledi.
Bu kapsamda birçok çalışma yürüttüklerine değinen Yumaklı, 2006 yılında başlattıkları Türkiye Toprak Verimliliği Haritası Projesi'nden elde ettikleri verilerle bir yandan Ar-Ge yönüyle sektöre öncülük eden, yüksek kalite ve verimlilik artışı sağlayan bitkiye ve bölgeye özel gübreler geliştirirken diğer yandan sosyal sorumluluk yönüyle çiftçi eğitim toplantıları, arazide ücretsiz tarımsal danışmanlık hizmetleri ve toprak analiz çalışmaları ile bilinçli tarım uygulamalarının yaygınlaşmasına katkılar sağladıklarını ifade etti.
Yumaklı, ülkedeki başlıca tarımsal bitkilere yönelik geliştirilen bu özel ürünlerin bilinçli gübreleme programıyla sağlayacağı faydalı sonuçları göstermek için 2017 yılına kadar her yıl Türkiye'nin birkaç yerinde model tarla konseptiyle deneme ekimleri gerçekleştirdiklerini anlattı.
Geçen yıl bu uygulamalara ağırlık vererek "bilinçli tarımı yaygınlaştırma" misyonunu bir üst seviyeye taşıdıklarını belirten Yumaklı, şöyle konuştu:
"Bu çerçevede pamuktan ayçiçeğine, fındıktan zeytine, çeltikten şeker pancarına kadar çeşitli tarımsal ürünler için Türkiye'nin 18 ayrı noktasında deneme ekim alanları oluşturduk. Bu çalışmaların sonuçlarını ise bugün burada olduğu gibi hasat dönemlerinde düzenlenen tarla ve bahçe günü etkinlikleriyle o bölgedeki önder çiftçilerimizle de paylaşarak sonuçlara birlikte şahitlik ediyoruz. Örneğin bu yıl Türkiye Ordu'daki fındık hasadından Türkiye ortalamasının 3 katı üzerinde verim aldık. Geçtiğimiz hafta Edirne'deki çeltik hasadında yüzde 20'nin üzerinde ve pazartesi günü Aydın'daki pamuk hasadında ise ortalamanın yüzde 30 üzeri verimlere ulaştık. Diğer deneme ekimlerinden de güzel sonuçlar bekliyoruz."
- "Deneme bahçesinden verimli hasat elde edildi"
Bu yıl zeytin yetiştiriciliği konusundaki örnek deneme bahçesi uygulamasını Gemlik'te yapmaya karar verdiklerini anımsatan Yumaklı, şunları kaydetti:
"Sizlerin de malumunuz, bazı meyvelerde olduğu gibi zeytinde de var yılı ve yok yılı olmakta. Zeytin ağaçları genelde bir yıl bol verim verirken, ertesi yıl dinlenip güç toplarken verimleri neredeyse yarı yarıya düşmektedir. Bu yıl deneme yaptığımız bahçenin 'yok yılı' idi. Bu bahçede ve bölgede 2017 verilerine göre 'var yılı'nda ağaç başına ortalama 8-10 kilogram verim alınırken, 'yok yılı'nda 5-6 kilogram verim alındığını ifade ettiler. Nitekim geçen yıl resmi verilere göre sofralık zeytinde Bursa ortalaması 8 kilogram/ağaç ve Türkiye ortalaması 10 kilogram/ağaç olarak gerçekleşmiş. Dün yapılan son hasat ölçümlerine göre bu araziden ağaç başına 16,5 kilogramın üzerinde verim elde edildiği tespit edildi. Yani bu deneme bahçesinde yok yılı olmasına rağmen yüksek verim elde edildi."
Yumaklı, bahçedeki verimin yanı sıra zeytinlerin kalibresinin de üst sevide gözlemlendiğini aktardı.
- "Bu gübreyle başardık"
Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Başkanı Selahattin Külcü de söz konusu gübreyle tanışalı 10 yıl olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
"Ben meyve üreticisiyim. Armutta da rotasyon vardı, bir yıl bahçelerde armutlar tam dolu 100 kilo çıkıyor, gelecek sene bu 25-30 kilograma düşüyor. Aslında armudun veya zeytinin çeşidi bu değil. Eğer hakikaten bilimsel gübrelemeyi, ilaçlamayı ve sulamayı doğru yaparsak rotasyon yok. Bugün gördüğümüz gibi 5,5-6 kilogram beklenirken 16 kilogram elde ediyorlar. Bu müthiş bir şey. Var yılı, yok yılı olan benim bildiğim bir Amasya elması var, ona ne yaparsan yap 2 senede bir verir. Ama zeytin ve meyve ağaçları buna mahkum değil. Eğer iyi bakarsak ki bunu deveci armudu ve Santa Maria'da başardık... İnanın bu gübreyle başardık. Onun için bugün burası çok önemli."
- "Biz bir hasta olarak baktık buraya"
Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Alper Kumral ise GÜBRETAŞ ile güzel bir çalışma yürüttüklerini ifade etti.
Çalışmanın yapıldığı bölgede zeytine zarar veren bazı hastalıklarla ilgili sorunları olduğunu belirten Kumral, "Zeytin güvesi, zeytin pamuklu biti, halkalı leke gibi hastalıklar var. Biz kendilerine bu konuda bir danışmanlık desteği sağladık ve onların yetiştirdiği bitkileri zararlılara kaptırmadık." dedi.
Yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Kumral, "Hasta bir insana yeterli besini vermeden sadece ilaç vererek iyileştiremeyiz. Bu ağaçlara bir hasta gözüyle bakacağız. Geçen sene bu bahçede verim oldukça düşüktü. Biz bir hasta olarak baktık buraya. Ancak önce iyi beslenmesi gerekiyordu. GÜBRETAŞ'ın kullandığı ürün ve yaptığı uygulamalarla önce bir ayağa kaldırdık. Sonra da parazitlerle mücadele ettik. Sadece ilaca bel bağlarsanız bu ağaçlardan bir şey bekleyemeyiz. İkisini birlikte değerlendirmemiz gerekiyor. Sulamanın ne zaman yapılacağı, toprak işleme bunlar da çok önemli ve ziraat bir bütün. Ayrı ayrı değerlendiremezsiniz." ifadelerini kullandı.
Cihatlı Mahallesi'nde zeytin üreticisi Erkan Özel de bölgede yapılan analizle bahçede aslında "yok yılı" olduğunun tespit edildiğini belirterek, "Bahçede yapılan toprak tahlili, yaprak tahlili ve diğer uygulamalarla güzel bir verim oldu. Normalde 'yok yılı'nda bir ağaçtan ortalama 3-4 kilogram zeytin alıyorduk. Şu anda 16-17 kilogram zeytin aldık. Seneye 'var yılı'nda 30 kilogram zeytin elde etmeyi umuyoruz." dedi.
Gübre karışımlı olduğu için "aşure" adını verdiklerini anlatan Özel, sonuçtan memnun kaldıklarını sözlerine ekledi.